Lukrecja

shadowhunter22

Lukrecja gładka - Glycyrriza glabra L. (Liquiritia officinalis Moench)

rodzina motylkowate - Fabaceae = Papilionaceae

Lukrecja gładka - Glycyrriza glabra L. (Liquiritia officinalis Moench) z rodziny motylkowatych (Fabaceae = Papilionaceae) zyskała w ostatnim czasie spory rozgłos, choć roślina jest stosowana w medycynie od czasów starożytnego Egiptu. W XVI i XVII wieku Hieronymus Bock i Matthiolus używali korzeń lukrecji jako środek wykrztuśny oraz w leczeniu chorób wątroby, żołądka, nerek i pęcherza moczowego. Współczesne badania potwierdziły właściwości przeciwwrzodowe (żołądek, dwunastnica) i silnie przeciwzapalne wyciągów z lukrecji.

Lukrecja gładka - Glycyrriza glabra L. (Liquiritia officinalis) 1a, b, c (1 c - fargment korzenia; 1 b - kwiatostan)

Na obrazku widać również szczawik zajęczy (2).

źródło obrazka: Fr. Losch, Kräuterbuch, 1938 r.

Surowiec

Korzeń lukrecji (Radix Glycyrrhizae) jest dostępny w aptekach i w sklepach zielarskich bez recepty. W skład gotowych preparatów wchodzi sproszkowany korzeń, ekstrakt suchy, płynny lub pojedyncze związki wyizolowane z lukrecji, np. kwas glicyretynowy (Glycyrrhetinic acid)

Składniki aktywne

Korzeń lukrecji zawiera flawanon - likwirytynę i likwirytygeninę, chalkony, saponinę trójterpenową - kwas glicyryzynowy (a w nim kwas glicyretynowy = glycyrrhetinic acid) - do 12%, saponinę - kwas glabrykowy, kw. likwirycjowy, glabrolidy; hydroksykumaryny (umbeliferon = umbelliferone, herniaryna = herniarin, likumaryna = liqoumarin), beta-sitosterol, stigmasterol, dihydrostigmasterol, żywice, olejek eteryczny (benzaldehyd, linalol, fenchon), alkohole cukrowe, gorycze (glicyramanina), rhamnoliquirilinę, gorycz (glicyramaryna), inozytol.

Flawonoidami są: likwirytyna = liquiritin, izolikwirytyna = isoliquiritin, likwirtygenina = liquirtigenin (likwiritigenina), ramnolikwirtyna = rhamnoliquirtin, neolikwirtyna = neoliquirtin, likoflawonol = licoflavonol, likoizoflawon A i B = licoisoflavones A & B, glabron = glabrone, glizaryna = glysarin, glabrydyna = glabridin, glabren =glabrene, 3-hydroksyglabrol = 3-hydroxyglabrol, 4’-O-metyloglabrydyna = 4’-O-methylglabridin, 3’-metoksyglabrydyna = 3’-methoxyglabridin, formononetyna = formononetin, hispglabrydyna A i B = hispglabridin A & B.

Kwas glicyretynowy (glycyrrhetinic acid) jest pentacyklicznym trójterpenoidem, pochodnym beta-amyryny o silnych właściwościach przeciwzapalnych, antyseptycznych i hamujących aktywność tyrozynazy. Jest cytotoksyczny wobec melanocytów. Powstaje w wyniku rozpadu kwasu glicyryzynowego, który nadaje słodki smak lukrecji (50 razy słodszy od sacharozy). Zagraniczne kosmetyki wybielające (przeciwplamicze) zawierają 0,5-1,5% kwasu glicyretynowego.

Glabren, glabrydyna i likwirtygenina

Właściwości fitofarmakologiczne, zastosowanie

Saponiny zawarte w lukrecji wykazują działanie przeciwzapalne podobne do adenokortykotropiny i dezoksykortykosteronu. Wywierają wpływ przeciwreumatyczny i przeciwartretyczny. Saponiny nie wykazują jednak działań ubocznych charakterystycznych dla ACTH i kortykosteronu. Przyśpieszają i nasilają syntezę interferonu. Ekstrakt alkoholowy z korzenia lukrecji wyraźnie hamuje rozwój Staphylococcus aureus, Streptococcus mutans, Mycobacterium sp. i Candida albicans. Za granicą wyciągi z lukrecji są zalecane do leczenia choroby Simmonds'a, nowotworów niszczących przysadkę mózgową, zaniku kory nadnerczy, stwardnienia rozsianego, choroby Addisona, reumatyzmu, chorób alergicznych i astmy. Wyciągi z lukrecji przyśpieszają gojenie wrzodów żołądka, co jest wykorzystywane w fitoterapii choroby wrzodowej. Składniki lukrecji ochraniają wątrobę przed marskością i stłuszczeniem, a także toksycznym wpływem węglowodorów i metali ciężkich, obniżają stężenie diglicerydów, zapobiegają powstawaniu nadtlenków i wolnych rodników, przyśpieszają usuwanie wolnych rodników z ustroju. Działają wykrztuśnie, przeciwbakteryjnie, żółciopędnie, rozkurczowo i moczopędnie. Lukrecja hamuje reakcje autoagresji, dlatego można ją z powodzeniem stosować w terapii chorób autoimmunologicznych, np. łuszczycy. Od dawna znane są również właściwości estrogenne lukrecji. Reguluje wypróżnienia, ochrania śluzówkę przewodu pokarmowego. Z uwagi na ochronne i przeciwzapalne działanie na wątrobę warto polecać lukrecję w terapii wirusowego i toksycznego zapalenia wątroby.

Preparaty i dawkowanie

Preparaty lukrecjowe są silne i efektywne w działaniu. Przedawkowane lub stosowane zbyt długo i bez przerw prowadzą do powstania obrzęków, zawrotów i bólu głowy, zaburzeń rytmu serca oraz nadciśnienia.

Odwar lukrecjowy - Decoctum Glycyrrhizae: 2 łyżki lukrecji zalać 2 szkl. wody; gotować 3 minuty; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100 ml; dzieci ważące 10-15 kg - 15 ml, 20-25 kg - 30 ml, 30-35 kg - 50 ml, 40-45 kg - 57-60 ml, 50-55 kg - 70 ml, 4 razy dz.

Ekstrakt lukrecjowy - Extractum Glycyrrhizae: 4 łyżki korzenia zalać 100 ml wody; gotować (nie uzupełniać wyparowanej ilości wody !) 10 minut; wywar przecedzić przez sito i odstawić w osobnym garnczku, natomiast pozostałą nam masę korzeni ponownie zalać 50 ml wody i znów gotować, ale 5 minut, po czym wywar przelać przez sito; masę korceni odrzucić zaś otrzymany wtórny (drugi) wywar połączyć z wywarem pierwotnym (pierwszym). Oba gotować z dodatkiem 2 łyżek miodu i 1 łyżki gliceryny przez 5 minut. Tak przyrządzony lek zażywać 3-4 razy dz. po 1-2 łyżeczki.

Źródło: [link widoczny dla zalogowanych]